Tegenwoordig is het mogelijk om zelf een rechtszaak aan te spannen zonder advocaat. Dit wordt ook wel procederen in eigen beheer of procesvoering in eigen persoon genoemd. Steeds meer mensen kiezen ervoor om hun zaak zelf te behartigen voor de rechter, zonder hierbij een advocaat in te schakelen.
Waarom zelf procederen?
Er zijn een aantal redenen waarom mensen ervoor kiezen om te procederen zonder advocaat:
- Besparing op kosten – Een advocaat is duur. Door zelf te procederen bespaar je de kosten van rechtshulp.
- Meer regie – Je hebt zelf de regie over je zaak en hoeft niet alles uit handen te geven aan een advocaat.
- Persoonlijke betrokkenheid – Omdat het over jouw eigen zaak gaat, ben je vaak persoonlijk zeer betrokken. Door zelf te procederen kan je deze betrokkenheid beter tot uiting brengen.
- Wantrouwen tegen advocaten – Sommige mensen wantrouwen advocaten en denken dat ze hun zaak beter zelf kunnen behartigen.
- Principiële redenen – Mensen die vinden dat procederen toegankelijk moet zijn voor iedereen, zonder verplichte procesvertegenwoordiging.
Kortom, met zelf procederen kan je flink besparen op de kosten, behoud je de regie over je eigen zaak en geef je uiting aan je persoonlijke betrokkenheid.
Risico’s en nadelen zelf procederen
Zelf een rechtszaak voeren zonder advocaat kent ook risico’s en nadelen:
- Gebrek aan juridische kennis – Als juridische leek mis je de expertise en ervaring van een advocaat. Dit kan je zaak schaden.
- Objectiviteit – Een advocaat kan met meer afstand naar je zaak kijken. Jij zit er middenin en bent subjectief.
- Procesrisico – De kans is groter dat je fouten maakt in de procedure waardoor je zaak wordt afgewezen.
- Geen geheimhoudingsplicht – Een advocaat heeft geheimhoudingsplicht, jij niet. Dit kan nadelig zijn als je zaak gevoelige informatie bevat.
- Stress – Het procederen kan veel stress opleveren, zeker als je er weinig ervaring mee hebt.
- Tijdrovend – Zelf procederen kost veel tijd om je in te lezen, stukken op te stellen etc. Een advocaat regelt dat voor je.
Kortom, de belangrijkste nadelen van procederen zonder advocaat zijn het gebrek aan juridische kennis en ervaring, het ontbreken van objectiviteit en geheimhoudingsplicht en de grote tijdsinvestering. Maak de afweging daarom zorgvuldig!
Zelf dagvaarden: stappenplan
Als je besluit om zonder advocaat te procederen, zul je zelf de dagvaarding voor de rechtbank moeten opstellen en uitbrengen. Hieronder de belangrijkste stappen op een rij:
1. Breng je zaak helder in kaart
- Wat zijn de feiten en omstandigheden?
- Wat eis je precies van de tegenpartij?
- Waar baseer je deze eis op?
- Welke bewijzen heb je?
2. Bepaal de juiste rechtbank
- Bekijk de bevoegdheidsregels om de juiste rechtbank te bepalen.
- Vaak is dit de rechtbank van de woonplaats van de tegenpartij.
3. Stel de dagvaarding op
- De dagvaarding bevat onder andere de eis, de gronden van de eis en een oproep om op zitting te verschijnen.
- Raadpleeg voorbeelden of schakel eventueel toch een advocaat in.
4. Dien dagvaarding formeel betekenen
- Volg de wettelijke regels voor betekening nauwkeurig op.
- Laat de dagvaarding via de deurwaarder uitbrengen.
5. Verschijn op zitting
- Bereid je goed voor: lees procesdossier, bereid pleitnota voor etc.
- Blijf rustig en beleefd tegenover de rechter.
Procederen zonder advocaat: tips
Als je besluit om te procederen zonder advocaat, zijn hier enkele tips om het proces soepel te laten verlopen:
- Zorg dat je de relevante procedureregels kent, zoals termijnen voor het indienen van stukken.
- Stel je professioneel op in de communicatie met de rechtbank en eventuele tegenpartij.
- Zorg dat je beschikt over de juiste juridische kennis, zo nodig met hulp van een juridisch adviseur.
- Bereid je goed voor op de zitting, bijvoorbeeld met een pleitnota.
- Blijf beleefd en respectvol, ook als de andere partij of rechter op je zenuwen werkt.
- Vraag zo nodig om uitstel om je zaak beter voor te bereiden.
- Schakel alsnog een advocaat in als je merkt dat je toch vastloopt of het te ingewikkeld wordt.
Door je goed voor te bereiden, de procedureregels te volgen en professioneel op te treden maak je als juridisch leek zeker kans van slagen bij het zelf voeren van je rechtszaak. Ga er niet te lichtzinnig mee om en vraag op tijd hulp als het je boven de pet groeit.
Proceskosten en proceskostenvergoeding
Een belangrijk aspect bij procederen zijn de proceskosten. Ook als je zelf je zaak voert maak je kosten, bijvoorbeeld voor:
- Griffierecht – Kosten voor indienen van je zaak bij de rechtbank
- Deurwaarderskosten – Voor betekening van stukken
- Reiskosten – Als je naar de rechtbank moet voor een zitting
- Kosten afschriften en kopieën
Al deze kosten kun je in je eis betrekken door hiervoor een proceskostenvergoeding te eisen van de tegenpartij. Als je de zaak wint, zal de rechter vaak bepalen dat de tegenpartij jouw proceskosten moet vergoeden. Dit compenseert voor de kosten die je als procederende partij hebt moeten maken.
Houd er wel rekening mee dat je bij verlies van de zaak mogelijk de proceskosten van de tegenpartij moet betalen. Dit risico neem je als zelf procederende partij.
Conclusie: zelf procederen kan, maar weeg risico’s goed af
Samenvattend kan gesteld worden dat procederen in eigen beheer zonder advocaat in Nederland mogelijk is. Steeds meer burgers kiezen hiervoor, bijvoorbeeld vanwege de kostenbesparing.
Tegelijkertijd kleven er ook risico’s en nadelen aan het zelf voeren van je rechtszaak. Het vergt de nodige juridische kennis en vaardigheden. Ook loop je een groter procesrisico dan met professionele rechtsbijstand.
Wegen daarom goed af of je de zaak aankunt. Bereid je grondig voor, raadpleeg juridisch advies en haal zo nodig alsnog een advocaat erbij. Zo kan procederen in eigen persoon succesvol zijn, mits je jezelf en je zaak goed inschat.